Dva veka Prve obrenovačke osnovne škole: 1824.-2024.

Izvor : TAF

Piše: Jasmina Prodanović

Naslovna fotografija: Prva obrenovačka osnovna škola, 1930. godina (Foto: Prva obrenovačka osnovna škola)

Svečanom akademijom u Domu kulture i sportova u Obrenovcu, u utorak 13. februara, sa početkom u 18 časova, biće obeleženo 200 godina postojanja i rada Prve obrenovačke osnovne škole. Upisom 200. generacije đaka prvaka, Prva obrenovačka osnovna škola ove godine obeležava jubilej, koji je ujedno i svojevrsna priča o širenju prosvetiteljstva i dostupnosti obrazovanja u protekla dva veka ne samo u Obrenovcu i Beogradu, već i u Srbiji.

Od porte crkve u Obrenovcu, u kojoj je započela svoj rad 1824. godine, preko prve zgrade škole iz 1885. godine, a potom i svima prepoznatljivog današnjeg zdanja čiji je centralni i najstariji deo, na raskrsnici ulica Miloša Obrenovića i Kralja Petra I, iz 1930. godine, Prva Obrenovačka osnovna škola nikada nije prestajala sa radom. I nije prestajala da se širi i dograđuje.

„Najnovija zgrada”, kaže direktorka škole Milena Ergarac, „izgrađena je 2000. godine i u njoj su sada učenici nižih razreda.” U onoj prvoj zgradi, iz 1885. godine, danas je smeštena biblioteka škole.

Prva zgrada Obrenovačke osnovne škole (Foto: Prva obrenovačka osnovna škola)

„Značajno je da škola uopšte nije prekidala svoj rad tokom ratova. Čak i kad nije bilo moguće realizovati nastavu u zgradi u kojoj je bila tadašnja škola, jer je bila zauzeta od strane okupatorskih vojnika, nastava je organizovana po kafanama i u privatnim kućama. Obrenovac je u to vreme bio poznat kao mesto koje je imalo dosta kafana. Ne čudi što je nastava organizovana i u njima, jer su te kafane bila mesta okupljanja, pa su u njima mogli da obrazuju decu, pogotovo tokom Prvog svetskog rata, u kome su Srbija i njeno stanovništvo pretrpeli velike gubitke“, ističe direktorka Ergarac.

Foto: TAF

Godine 1863., po nalogu ministarstva, u Obrenovac je došla prva učiteljica i osnovana je prva ženska škola. Škole su tada bile strogo podeljene na muške i ženske, da bi tek kasnije postale mešovite.

„Prva učiteljica se zvala Marija Jovanović, bila je udovica sa četvoro dece i došla je iz Novog Sada. Imala je viziju obrazovanja ženske dece u tom trenutku. Zalagala se da se, osim uobičajenih predmeta koji su tada izučavani, serbski jezik, matematika, hrišćanska nauka, obrazuju i u drugim društvenim naukama, pa se tu pominje filozofija, čini mi se i arhitektura u jednom trenutku. Interesantno je da je pažnju polagala i ručnom radu kod ženske dece, jer je smatrala da treba da budu osposobljena i za različite vrste ručnih radova. Iako je bila iz Novog Sada Marija Jovanović je, po ličnoj želji, sahranjena u Obrenovcu“, kaže Ergarac.

Direktorka Prve obrenovačke osnovne škole Milena Ergarac (Foto: TAF)

Značajna dešavanja u i oko škole zabeležena su u Školskim letopisima, čuvanim u arhivi škole. Na žalost, tokom poplave u Obrenovcu, 2014. godine, uništen je deo arhive škole, a od sačuvanih postoje Školski letopisi od 1906. do 1926. godine, kao i jedan nakon Drugog svetskog rata.

Škola je nosila naziv Obrenovačka osnovna škola, sve do kraja pedesetih godina prošlog veka, kada je odlukom nadležnih vlasti 1959/1960. školske godine, zbog povećanog broja učenika, podeljenja na dve škole. Nekadašnja Obrenovačka osnovna škola nazvana je Osnovna škola „Jovan Popović”, a nova Osnovna škola „Jovan Jovanović Zmaj”.

„Interesantno je, a to smo našli zabeleženo u Školskom letopisu, da su škole imale identičan broj učenika, identičan nameštaj i vrlo slične zgrade. Vodilo se računa o jednakosti u toj podeli i da niko ne bude oštećen što se tiče uslova. Naša škola nosila je naziv Osnovna škola „Jovan Popović“ sve do 2004. godine, kada joj vraćen naziv Prva obrenovačka osnovna škola“, ističe direktorka Ergarac, i dodaje:

„Ono što je takođe interesantno je da smo mi škola koju generacijski pohađaju deca iz iste porodice. Imamo decu čije su bake, prabake ili deke, pohađali ovu školu. Nasleđuje se običaj da se ovde upisuju učenici, što ne čudi jer je bila prva škola na teritoriji Obrenovca. Postoji privrženost upisivanju dece u školu koju su pohađali deda ili pradeda, mama, tata, i deca to sa ponosom ističu. Naravno tu su i deca naših kolega, što sadašnjih, što bivših. Stvorena je jedna onako porodična atmosfera i mi se trudimo da je gajimo u školi kao i dobre međuljudske odnose ne samo u kolektivu već i sa našim učenicima i mislim da uspevamo u tome da budemo privrženi jedni drugima.“

Foto: TAF

Direktorka Milena Ergarac naglasila je da je cela školska 2023/2024 godina u znaku jubileja 200 godina rada Prve obrenovačke osnovne škole. Građane Obrenovca, posebno bivše učenike škole, pozvala je da svojim prisustvom doprinesu toj porodičnoj atmosferi i na svečanoj Akademiji u utorak 13. februara u Domu kulture i sportova, ali i da pogledaju izložbu fotografija pod nazivom „Naša škola kroz vekove“.

„U Domu kulture i sportova, 13. februara u 18 časova održaće se svečana Akademija povodom 200 godina rada Prve obrenovačke osnovne škole. Istog dana, u 19 časova planirana je i izložba fotografija pod nazivom „Naša škola kroz vekove“. Mislim da će se zaista svima svideti fotografije koje smo pripremili za izložbu. Zahvaljujući Ivani Janošević na pozajmicu smo dobili neke fotografije iz zavičajnog odeljenja Biblioteke „Vlada Aksentijević“, nešto su donele naše kolege iz privatnih arhiva, a nešto smo pronašli u samoj školi. Izabrali smo najupečatljivije fotografije, bar po našem mišljenju, koje bi zapravo pokazale razvoj školstva kroz dva veka u Obrenovcu. Izložba će do 19. februara biti u galeriji JP Sportsko kulturni centar, a potom planiramo te fotografije da prebacimo u hol škole da bi mogli i učenici svakodnevno da vide kako je izgledalo nekad u školi“, kaže Milena Ergarac.

Foto: TAF

Prva obrenovačka osnovna škola dobila je više značajnih priznanja za svoj rad uključujući Orden zasluga za narod sa srebrnim zracima, 1974. godine i nagradu „Dositej Obradović“ Skupštine grada Beograda, 1979. godine.

Nakon što je posetio u oktobru 1826. godine, o tada Obrenovačkoj školi pisao je i Joakim Vujić, a zabeleženo je da je i Kralj Petar I Karađorđević, prilikom svog putovanja i prolaska kroz Obrenovac, posetio školu 12. maja 1904. godine.
U drugoj polovini 20. veka, školu su često posećivala i družila se učenicima najznačajnija imena tada jugoslovenske poezije i književnosti za decu Desanka Maksimović, Miroslav Antić, Dragan Lukić, Mira Alečković, Dobrica Erić, Ljubivoje Ršumović, Grozdana Olujić i mnogi drugi.

Foto: TAF
.